İran dünyanın hem en ilginç hem de en çok ön yargı yaratan ülkesi olsa gerek. Dünyada, hem bu kadar köklü bir geçmişe sahip olup hem de şeriatla yönetilen başka bir ülke var mıdır? Sanmıyorum. Yani dünyada eşi benzeri olmayan bir ülke İran. Şeriatla yönetilmesi biraz da ayrı bir hava katıyor herhalde. Turistik olarak tabii. Yerel halk için durum çok farklı olabilir ama özellikle Avrupa’dan gelen turistlerin çok ilgisini çekiyor bu özelliği. Ben de iki arkadaşımla bu şahane ülkeyi gezme şansına sahip oldum ve İran Gezilecek Yerler yazısı yazayım dedim. Çünkü İran’da gezilecek yerlerin sayısı gerçekten fazla. Bana göre gezilecek en güzel İran şehirlerini yazdım. Elbette başka güzel İran şehirleri de vardır. Yazının sonuna da bir İran seyahati öncesi uyarılar kısmı ekledim. Yani tam teçhizatlı bir İran gezi rehberi oldu diyebilirim. Hazırsanız İran’da gezilecek yerler yazısına başlayalım hemen.
İran Gezilecek Yerler: En Güzel İran Şehirleri
Başlamadan önce İran hakkında bilgi almak isterseniz önce o yazıyı okuyun. İran’da dikkat etmeniz gerekenler dahil birçok şey yazıyor. Ayrıca karayolu ve tren ile de İran’a nasıl gidileceğini yazdığım bir yazıyı da aşağıya bırakıyorum.
İran Hakkında Bilgiler
İran Tebriz Gezilecek Yerler: Tebriz – Safevilerin Başkenti
Tebriz en güzel İran şehirlerinden biri. Tebriz şehrinin tarihi oldukça eskilere dayanıyor ama bizim Tebriz’i tanımamızın en bilindik sebebi Şah İsmail’in devleti Safevilere başkentlik yapması. Yavuz ile Şah İsmail arasındaki rekabeti bilmeyen çok az kişi vardır. Biri Türk-Sunni; diğeri Şii. Buna karşılık Yavuz, Farsça yazdığı şiirlerle övünüyor; Şah İsmail ise Hıtayi mahlasıyla Türkçe şiirler yazıyor(Hıtayi olan mahlasını, Çaldıran yenilgisine sebep olan hataları yüzünden, sonradan Hatayi olarak değiştirmiştir).
Tabi Tebriz’in tarihi Çaldıran ile başlamıyor. Öncesinde Sasanilere, 3. yüzyıla kadar gidiyor. İpek Yolu güzergahında olduğu için ve batıya açıldığı için ayrıca İran topraklarında çok önemli bir kent. Şu anda İran’ın Batı Azerbaycan eyaletinin başkenti ve halk Farsçanın yanında Azerice de konuşuyor. Bu yüzden anlaşma konusunda hiç sıkıntı yaşamayacaksınız. Hemen herkesle basit bir iletişim kurabiliyorsunuz.
Tebriz, çok ciddi bir deprem kuşağında bulunduğu için oldukça şiddetli depremler sahne almış burada. Tebriz’de gezilecek yerlerin büyük çoğunluğu da bu depremlerden harabeye dönmüş kalıntılar aslında. İran Tebriz’de gezilecek yerler konusunu toparlayalım:
El Goli, Mavi Cami, Azerbaycan Müzesi, Arg-e Tabriz ve Tebriz Kapalı Çarşısı Tebriz’de gezilecek yerlerin başında geliyor ve görülmezse olmaz yerlerden. Tebriz Kapalı Çarşısının 2010 yılında Unesco Dünya Mirası Listesine alındığını da belirteyim. Bizim Kapalıçarşı gibi şahane o da.
İran Meşhed Gezilecek Yerler
İran’da gezilecek yerler arasında bir başka önemli şehir de Meşhed. Ayrıca Meşhed en güzel İran şehirleri arasında da bulunuyor bana kalırsa.
Horasan eyaletinin başkenti Meşhed için Şiiliğin kalbi desem yanlış olmaz. Bildiğiniz Kızılbaşlığın kalbi burada atıyor(Kızılbaş ülkemizde çoğu zaman aşağılama kelimesi olarak kullanılsa da İran Şiileri için gurur verici bir sıfat. Ben de ikinci anlamıyla kullanıyorum elbette).
Meşhed’i İran’ın turistik yerleri arasında yapan ve önemli bir dini merkez haline getiren şey ise Hz. Ali’nin torunu ve 8. İmam olan İmam Rıza‘nın burada gömülü olması. Meşhed’de gezilecek yerler listesinin başını da elbette ki İmam Rıza Türbesi çekiyor. Çok etkileyici bir kompleks. Sadece bu türbeyi görmek için bile Meşhed’e gidilir ki her yıl 10 milyon kişi böyle yapıyor. Meşhed’te diğer önemli gezilecek yerler de türbenin olduğu kompleksin içinde yer alıyor zaten. Bir de şehrin 20 kilometre dışında, Farsların en büyük şairi Firdevsi’nin mezarı var. Orası da gezi lisesine alınabilir.
İran Gezilecek Yerler – Meşhed
İran Tahran Gezilecek Yerler – Devrim’in Başkenti
Tahran aslında eskiden çok da önemli olmayan bir şehirmiş. Devrimden sonra başkent haline gelince İran gezilecek yerler listesine o da eklenmiş bir nevi. Tahran nasıl desem biraz Ankara gibi. Şehrin tarihi de çok eskilere dayanmıyor ve 14 milyon kişiye ev sahipliği yapan bir metropol. İran’ın başkenti olması dolayısı ile her yer takım elbiseli, sakallı devlet memuru ve devlet binası dolu. 2Bürokrasiden nefret edenler için tam bir distopya şehri. Biraz grimsi, kaotik, bunaltıcı olabilir. Ama bakmayı bilen gözler için görülecek şeyler de mevcut. 1979 İslam Devrimi’nin en şiddetli ortaya çıktığı yer Tahran. Bu yüzden devrime ait birçok iz bulmak mümkün. Bazen hayret bazen de dehşet içinde kalabilirsiniz. Gitmeden önce mutlaka İran Devrimi hakkında bilgi edinin. Döndükten sonra okuma yaparsanız kaçırdıklarınıza yanarsınız. Ben kendimden biliyorum. Bazı şehirleri anlamak için bilerek gitmek lazım.
Kuzey ve Güney olarak iki bölgeye ayrılan Tahran, tam zıtlıklar şehri. Kuzey, kentin refah, zengin kesimi; güney ise ucuz ve varoş. O meşhur Tahran ev partileri de kuzey kesiminde oluyor. Bir tanıdığınız dahi olsa bu tarz partilere katılmanızı ben tavsiye etmem. Yabancı bir ülkedesiniz, kurallara uymak en temel ödeviniz olmalı. Kendinizi bir vincin tepesinde asılı ya da sırtınıza kırbaç inerken bulmak istemezsiniz sanırım. 🙂 Yine de İran ev partilerinin oldukça çılgın geçtiği söylenenler arasında.
Tahran’da gezilecek en güzel yerler ise; Azadi Kulesi, İran Mücevher Müzesi (ki bence en güzeli burası. Paha biçilemeyen yüzlerce eser var), Gülistan Sarayı ve İbret Müzesi.
Azadi Kulesi – İran Gezi Rehberi
Devrimin İlk Adımlarının Atıldığı Yer: Qom (Kum)
İran’ın turistik yerleri arasında sayabileceğimzi bir diğer şehir de burası. Qom ya da Türkçe yazılışı ile Kum. İran İslam Devrimi’nin ilk adımlarının atıldığı yer. Şehir, Tahran ile İsfahan arasında bulunuyor. Şiiler için en kutsal yerlerden biri. Sebebi de Fatıma-ı Masume’nin mezarının burada yer alması. Fatıma-ı Masume, 6. İmam olan aynı zamanda da Caferilik mezhebinin kurucusu Cafer-i Sadık’ın torunu. Şehre müslüman olmayanların girmesine izin veriliyor ancak Fatıma-ı Masume’nin türbesine girmelerine kesinlikle izin yok.
Qom şehri mollalar diyarı olarak da biliniyor. Şehirde şu an 30 binin üzerinde molla olduğu tahmin ediliyor. İran Devrimi’nin fitilini ateşleyen ayaklanmalar da bu şehirde mollalar tarafından gerçekleştiriliyor. Yani hem Şiiliğin hem de devrimin izlerini sürebileceğiniz önemli bir İran şehri. Buraya da okuma yapıp gitmekte fayda var. Ya da İran ile ilgili çeşitli belgeseller izlenebilir.
En Güzel İran Şehri: İsfahan (Dünyanın Yarısı)
İsfahan bence en güzel İran şehri. Hatta en turistik İran şehri de burası. İsfahan için dünyanın yarısı derlermiş eski zamanlarda. Şu anda dünyanın yarısı mı bilmem ama dünyanın en güzel şehirlerinden biri. Pers İmparatorluğu’na da yüzlerce yıl başkentlik yapan bu kent, günümüzde İran’ın turistik yüzü. Şeriat kuralları daha hafif hissediliyor. Kadınlar biraz daha serbest, polis fazla zorlamıyor. Avrupalı turistlerin de en çok ziyaret ettikleri yerlerin başında geliyor. İran gezilecek yerler listenize almazsanız olmaz yani bu şehri. Şöyle doya doya gezmek için ise 2 ya da 3 gün yeterli olur kanaatindeyim.
Dünyanın en büyük meydanlarından biri olan Humeyni Meydanı da muazzam bir yer. 4 başı mamur, büyüleyici. Sadece burada bile bir gününüzü dolu dolu harcarsınız. Çok ama çok önemli eserler var. Her yer buram buram tarih kokuyor.
Meşhur İran halılarının en güzel örneklerini burada bulabilirsiniz. Çok fazla bir bilgim yok halılar ve kilimler hakkında ama taşıyabilecek olsam bir İran halısı alacaktım vallahi. Evde üzerine vişne suyu döküp kalp krizi geçirtecek güzellikteler.
İsfahan’da gezilecek yerlerin çoğu Humeyni Meydanı içerisinde. Buraya Nakş-e Cihan meydanı da deniyor. Kafanız karışmasın. İran Devrimi sonrası adı Humeyni Meydanı olmuş. Klasik iktidar numaraları işte. İktidar el değiştirince bu tarz şeyleri her ülkede görmeniz mümkün. Hele iktidar kökten değişiyorsa eski devrin izlerini silmek için akla ilk gelen yöntem.
Nakş-e Cihan’ın dışında ise 40 sütunlu Saray adlı gösterişsiz, sade ama şahane bir yapı var. Güzelliği de bu sadeliğinden geliyor. Aslında 20 sütunu olan bu sarayın yansıması önündeki havuza vurunca 40 sütun gözüküyor diye bu adı vermişler. Sarayın bahçesi de saray kadar güzel ayrıca. İçinde Çaldıran Muharabesini resmeden nakışlar da var. İsfahan’da gezilecek yerler kısaca böyle. Daha detaylısını isterseniz o da var.
Ayrıntılı olarak İsfahan yazısı okumak isteyenler aşağıya bıraktığım linke tıklayabilir.
İsfahan Gezilecek Yerler – Humeyni Meydanı
İran İsfahan’da gezilecek yerler listesinin başında ise Siosepol Köprüsü geliyor bana göre. Hatta İran’da gezilecek yerler listesinin başında bile olabilir. Çünkü İsfahan’ın simgesi bu köprü. Hatta Avrupa’da İran denilince akla ilk bu köprü gelir. Nasıl İstanbul denilince aklınızda Sultan Ahmet ya da Ayasofya canlanıyorsa he aynısı işte. Köprünün 33 gözü var. Siosepol de Farsça 33 göz demek.
Siosepol Köprüsü’nden biraz ileri gidince benzer ama ondan daha heybetli bir köprü daha var: Hacı Köprüsü. O da görülmezse olmaz benceİsfahan’da.
İran Şiraz Gezilecek Yerler
Şiraz… Şairler şehri. Sadi’nin ve Hafız’ın gömülü olduğu yer. Onun öncesinde Pers devletinin başkenti. Bir de dünyanın en güzel şaraplarının yağıldığı üzümlerin olduğu verimli toprakların diyarı. Tek kelimeyle harika bir İran şehri. Antik kent, şiir ve şarap üçlemesi… Şarap satılmasa da bazı kişiler kendi yapıyormuş. Dünyaca ünlü bu üzümlerden yapılan şarabı tatmak için kırbaç yemeye hazırdım ben ama bulamadım. Siz bulursanız risk alabilirsiniz.
İmam Rıza’nın Şiraz üzümünün içine zehir konularak öldürülmesi sonucu, bir süre Şiraz’da üzüm üretmek yasaklanmış diye bir rivayet var. Doğru mudur bilmem ama muhtemelen doğrudur.
İran Şiraz’da gezilecek en güzel yerler ise şöyle: Shah-e Cheragh, Nasr el Mulk Camii, Hafız’ın mezarı, Sadi’nin mezarı. Ve tabii ki şehrin yaklaşık 70 km kuzeyinde bulunan Persepolis Antik Kenti. Şehir içindeki yerleri, bir taksici ile anlaşarak ucuza gezebilirsiniz. Persepolis’e de taksiyle ulaşmak mümkün. İçeride en az 2 saat geçiriliyor. Öğle sıcağına kalmazsanız iyi olur. Çünkü Şiraz acayip sıcak bir yer.
Şiraz
İran Seyahati Öncesi Uyarılar
- Bilindiği gibi İran şeriat kurallarına göre yönetiliyor. Turistler için bazen can sıkıcı olabiliyor bazı kısıtlamalar. Kadınlar ülkeye giriş yaptıkları anda başlarını kapatmak zorundalar. Tamamını kapatmasanız da yarısı kapanacak vaziyette olmalı. Bir de evet şeriat, kıyafet konusunda kadınlara daha çok kısıtlama getiriyor doğrudur ama dile getirilmeyen şey ise erkeklerin de şort ya da askılı bir şey giymesinin yasak olması. Özellikle İran’ın güney bölgeleri çok sıcak. Buralarda pantolonla gezmek beni çok zorlamıştı.
- İranlı kadınlar bana göre dünyanın en güzel kadınları. Parkta ya da çeşitli ortamlarda sosyalleşmeniz mümkün ama kadın herhangi bir şikayette bulunursa direkt polis geliyor. Risk almaya değer bir güzellikleri var ama kırbaç göz ürkütüyor yine de. Oldu da bir İranlı kadınla arkadaşlık kurdunuz, evli değilseniz el ele tutuşmanız yasak. Polis kontrol ediyor. Fakat büyük şehirlerde elbette bu imkansız bir şey. Özellikle İsfahan ve Tahran’da daha rahatsınız. Yine de “ahlak polisi” denilen halkın içinden her şeye karışan bir kitle var. Muhatap olmak kesinlikle istemezsiniz.
- İran’da konaklama konusu ise ayrı bir sıkıntı. İnternette otel bulmak İran’da tekel bayii bulmaktan zor. Gidince bulmak en güzeli. Genelde ucuzlar. İran gezi maliyeti konusunda sizi çok zorlamaz diye düşünüyorum.
- İran gezisi ya da İran turu yapacaklara küçük bir ipucu vereyim bir de. İran’da turistik yerlere giriş turistlere daha pahalı, kendi vatandaşlarına daha ucuz. Hem de azımsanamayacak bir fark var. İranlı bir tanıdık edinin, ya da birinden rica edin ya da taksiciye söyleyin size bilet alsın. Hop İran gezisi maliyeti biraz daha düştü.
- İran’da bazı bölgeler şark cümbüşünün sonuna kadar yaşandığı yerler. Ülke ucuz diye pazarlık etmemezlik yapmayın. Her şeyde edin. Tahmin bile edemeyeceğiniz fiyatlara düşüyorlar.
Persepolis
İran’da Gezilecek Yerler yazısını burada bitireyim. Umarım faydalı olmuştur. Daha detaylı merak ettikleriniz varsa yorum kısmında belirtebilirsiniz. Umarım bir İran seyahati yapma şansınız olur ve varsa ön yargılarınız kırılır. Benim de önyargılarım vardı ama şu an profesyonel bir “İran Övücüsüyüm”. İran gezilecek yerler yazısı şimdilik bu kadar. Yer yer ekleme yapıyorum ve yeniden düzenliyorum.