Kimin dediğini hatırlamıyorum fakat çok güzel bir söz vardı: “Yemeğin milliyeti değil coğrafyası vardır” diye. Bu yüzden Yunanistan ile baklava, İran ile kebap rekabetine girmek bana saçma geliyor. Mutfak kültürünü oluşturan toprak ve toprağın bereketidir. Aynı coğrafyada bulunan iki ülkenin yemeklerinin de benzer olması gayet kabul edilebilir bir durum. Türk yemekleri de İran mutfağı yemekleri de aşağı yukarı benzer malzemelerden ve benzer pişirme yöntemlerini barındırır. Sizler de aşağıda İran yemekleri yazısını okuyunca İran mutfağı içinde bulunan meşhur yemekleri görünce yine aynı şeyi söyleyeceksiniz kendinize: “ee bunun aynısı bizde de var.” Evet var. İran mutfağı ile Türk mutfağı birbirine çok benziyor. Aynı coğrafyadaki iki ülkenin yemeklerinin birbirine benzemesi kadar doğal bir durum da yok. Yapılış açısından küçük farklar olsa da İran yemekleri bizim damak tadımıza çok uygun. Sizlere geleneksel İran yemekleri ve İran yemek kültürü hakkında küçük bir yazı hazırladım. Umarım bazı İran’ın ünlü yemeklerini evde denersiniz.
Bu ülkelerin mutfakları da ilginizi çekebilir:
???? Kolombiya Mutfağı
???? Arjantin Mutfağı
???? İngiliz Mutfağı
En Güzel Geleneksel İran Yemekleri ve İran Yemek Kültürü
- Fasenjan
- Badenjan
- Baghali Polo
- Zereşk Polo
- Gormeh Sebzi
- Ash e Reshteh
- Tahçin
- İran Kebapları
1- Fesenjan: İran Yemeklerinin Şahı
Fesenjan, geleneksel İran yemekleri arasında listenin başında bulunuyor. Hatta en meşhur İran yemekleri arasında. Sebebi ise milattan önce 515 yılına ait kalıntılarda bile izine rastlanması. İran’ın Şiraz kentinde bulunan Persapolis Antik Kenti’ndeki tabletlerde fesanjana ait izler var.
Fesanjan, İran düğünlerinin de klasikleşmiş yemeklerinden biri. Yapımında kullanılan en önemli malzeme ise nar. Narın anavatanı İran olduğu için nar, İran mutfağında önemli bir yer işgal ediyor. Narın yanında kullanılan diğer bir malzeme ise ördek eti. Genelde ördek eti ile yapılan bu yemek, bazen kuzu veya dana ile de yapılıyor. Hatta İran’ın kuzeyinde balıkla dahi yapılabiliyor. Tatlı ve ekşi tadın bir araya geldiği İran mutfağı içerisinde önemli lezzetlerinden biri kısacası. İran mutfağı tarihinin de en önemli ögesi diyebiliriz.
Fasenjan Yemeği Tarifi:
2 yemek kaşığı zeytin yağı
1 kilo tavuk butu
1 adet beyaz soğan
Yarım kilo ceviz
1 çay kaşığı tuz
4 bardak nar suyu
2 yemek kaşığı şeker (isteğe bağlı)
2- Badenjan: Patlıcanın En Güzel Hali
Badenjan yanılmıyorsam Farsça patlıcan demek. Bizde de bazı yörelerde patlıcana badılcan dendiği olur. Farsçadan dilimize girmiş bir kelimedir. Badenjan yemeğinin en önemli malzemesi de tabii ki patlıcan. Patlıcan ve kuzu etinin birleşimi ile ortaya çıkan harika bir lezzet. Çeşitli baharatlar ve sebzeler ile de tatlandırılıyor elbette ki. Fars yemekleri arasında bir diğer önemli öge.
Badenjan Yemeği Malzemeleri:
3 küçük patlıcan
2 yemek kaşığı zeytin yağı
3 diş sarımsak
2 çay kaşığı karabiber
1 yemek kaşığı yoğurt
Yarım çay kaşığı safran
Geleneksel İran yemekleri : Badenjan
3- Baghali Polo: İran Mutfağının En Lezzetlilerinden
İran yemeklerinin en temel malzemesi genel olarak ne diye sorsanız herhalde cevap pirinç olur. Bizdeki pirincin aksine onların ki daha kuru ve daha tane tane oluyor. Üstelik safran ile de ayrıca tatlandırıyorlar. Sadece safran ve tereyağı ile yapılıyorsa buna chelo (çelo), çeşitli lezzetler ile de sunuluyorsa buna polo deniliyor. Baghali polo da bazen meyveyle, bazen et ile, bazen de fasulye ile servis ediliyor. Tamamen size kalmış. İran’ın geleneksel ve meşhur yemeklerinden biri. İran mutfağı içinde tattığım yemekler arasında da benim favorim. İran’a özgü koyun eti ve pirincin en özel hali.
Baghali Polo Malzemeleri:
Dereotu
10 bardak su
2 çay kaşığı tuz
3 su bardağı pirinç
Yarım kilo fasulye
2 diş sarımsak
Biraz taze soğan
1 çay kaşığı safran
4 çay kaşığı zeytin yağı
Baghali Polo
4- Zereşk Polo: Nar İle Harmanlanmış Bir İran Yemeği
İranlılar ekşi tatlara bayılıyorlar. Bunu birçok İran yemeğinde bulunan nar, limon, böğürtlen gibi tatlar da görmek mümkün. Zereşk Polo da pilavın üzerinde sunulan narların, limonun, böğürtlenin bulunduğu çok özel ve değişik bir tat. İran yemekleri arasında en lezzetlilerinden kuşkusuz. Genellikle de tavuk ile servis ediliyor. İran tavuk yemekleri arasında da en meşhuru olsa gerek.
Malzemeler
Yarım soğan
2-3 adet tavuk göğsü
Sıvı safran
3-4 kaşık şeker
3 su bardağı pirinç
1 kap kuru üzüm
Zerdeçal
Tuz
Zereşk Polo
5- Gormeh Sebzi: İran Yemeklerinin Olmazsa Olmazı
Gelelim İran mutfak kültürünü en iyi yansıtan yemeklerden birine. Sebz, Farşça yeşil demek. Bizdeki sebze kelimesi de oradan geliyor. Yani bu yemek çeşitli otlardan yapılıyor ve İran yemekleri arasında oldukça meşhur ve popüler, en bilinenlerinden. Kullanılan malzemeler bölgeden bölgeye değişiyor. Mesela İran’ın Azerbaycan eyaletinde siyah fasulye kullanılırken güney bölgelerinde daha çok kırmızı fasulye kullanılıyor. Sarımsak ise bu yemeğin olmazsa olmazı. Pilavla servis edildiğini söylememe gerek yok sanırım. İran yemekleri için pilav olmazsa olmaz:)
Malzemeler
1 adet soğan
4 diş sarımsak
1 çay kaşığı zerdeçal
Yarım kilo et
250 gram fasulye
Maydanoz
Çemen otu
Tuz
Yağ
6- Ash e Reshteh: Biraz Ekşi Ama Çok Leziz Bir İran Yemeği
İranlıların içine ne buldularsa attıkları yemeklerden biri. Sebze, ıspanak, fasulye, makarna, kuzu eti gibi birçok malzemenin bir tabakta toplanması… Daha ekşi bir tat vermesi için de limon gibi ekşi lezzetler konuluyor. Avrupalıların pek de arası yok bu yemekle.
7- Tahçin: Pilavlı Kek
Bir tür pilav keki diyebileceğimiz değişik bir lezzet Tahçin. Tahçin yemeği İçinde yumurta, pirinç, yoğurt, tavuk gibi birçok malzeme bulunuyor ve tart şeklinde servis ediliyor. İçinde pirinç olduğu için diğer İran yemeklerinin aksine pilavsız servis ediliyor. Fars mutfağı içindeki en nadide örneklerden biri yine.
Malzemeler
600 gram pirinç
4 yemek kaşığı tuz
8 parça tavuk
1 adet soğan
4 yemek kaşığı zeytin yağı
Yarım çay kaşığı zerdeçal
6 yemek kaşığı sıvı safran
Tuz
Yarım litre su
59 gram tereyağ
400 gram yoğurt
1 adet yumurta(isteğe bağlı)
8- Kebaplar: İran Yemekleri İçinde Olmazsa Olmazlardan
İran kabaplarının anlatılacak pek bir yanı yok aslında. Bizimkilerle birebir aynı. Sadece onlar biraz daha ekşi sevdiği için daha fazla limon suyu koyuyorlar. Bir de elbette ki pilavları bizimkilerden biraz daha farklı. En bilinen 3 tür kebapları var:
Barg Kebap: Soğan, zeytinyağı, tuz ve karabiber ile harmanlanmış dana ya da kuzu eti ile servis edilen bir kebap türü.
Koobideh Kebap: Çok ince kıyılmış soğan, tuz ve karabiber ile karıştırılmış dana veya kuzu eti ile servis edilen bir İran yemeğidir.
Tavuk Kebabı: Tavuk Kebabı; safran, soğan ve bazı baharatlar ile ile marine edilmiş tavuk kebabıdır.
İran Kebabı ve Pilav
İran mutfağının en nadide İran yemekleri bunlar. İran yemekleri tarifleri hakkında da kısa bir şeyler yazdım gördüğünüz üzere. İran yemek kültürü hakkında bilgi sahibi olup bu lezzetleri tatmak çok daha mantıklı olur. Çünkü yemekler size bir ülkenin coğrafi özellikleri hakkında da bilgi verir tarihleri hakkında da. İran mutfağı tarihi bir bakıma İran tarihidir yani. Bu arada İran’ın yemekleri kadar tatlıları da meşhur. Aşağıya İran tatlıları yazımı da bırakıyorum.
İran yemeklerini tatmak için elbette ki en uygun yer İran ama İstanbulda’da birçok güzel İran restoranı bulunuyor. Bir akşam değişiklik yapıp birbirinden güzel Geleneksel İran yemekleri tadabileceğiniz bu yerlere gidebilirsiniz. Aklınızda bulunsun. Herkese afiyet olsun şimdiden.
Belki bu yazılar da ilgini çeker: